This project is funded by the European Union.

12 Nis 2022

MÜKAD Enerji Komisyonu Başkanı Şebnem Özkal ile Green Solar Network Röportajı

MÜKAD Enerji Komisyonu Başkanı Şebnem Özkal ile Green Solar Network Röportajı

Green Solar Network üyesi olan MÜKAD (Mühendis ve Mimar Kadınlar Derneği) Enerji Komisyonu Başkanı Şebnem Özkal ile keyifli bir röportaj gerçekleştirdik. Şebnem hanım ile iklim değişikliğinin etkileri, MÜKAD faaliyetleri ve Green Solar Network projesinin önemi konusunda güzel bir söyleşi yaptık.

İklim Değişikliği Dünya'yı Nasıl Etkiliyor?

Dünyamız kompleks ve simbiyotik bir sistem, iklim dünya düzeninin temel dayanaklarından biri ve iklimin değişmesi alışageldiğimiz düzenin A’dan Z’ye değişmesini kaçınılmaz yapıyor. İklim değişikliğini, dünyanın ısınmasına bağlı bitki örtüsü ve hayvan çeşitliliğindeki yok oluşlarla, temiz su kaynaklarının azalması ve yok olmasıyla ifade etmek yetersiz kalıyor. İklim değişikliği, yaşadığımız dünyanın jeopolitiğinden, ekonomisine, yeni göç dalgalanmalarına kadar etkiliyor. Şehirler yeni duruma uygun tekrar şekillenmek zorunda kalıyor, insanların yaşam alışkanlıkları ve beklentileri de bu paralellikte değişiyor.

İklim Değişikliği ile Mücadelede STK'ların Üstüne Düşen Görevler Nelerdir?

İklim değişikliğine adaptasyon ve önlemler alma sürecinde yapılması gereken pek çok şey var ve aklıma gelenler: Temiz enerji kullanımını artırma, atıkların ekonomik değerlendirilmesi, su tutumunu güçlendirme, enerji verimli sistemlerin yaygınlaştırılması, yangınlara, sel taşkınlarına hazırlık, afet yönetimi, alt yapı güçlendirme, gençlerin, çocukların ve halkın bilinçlendirilmesi... Farklı alanların farklı sebeplerle kurulan STK’ları bu konulardan en az biri veya bir kaçıyla ilgili olması kaçınılmaz gözüküyor. Öncelikle STK’lar bu konularla ilgili bilgilenmeli, kendi eylem planlarını oluşturmalı ve bu planlar dahilinde ortak ve tamamlayıcı çalışma yapabileceği STK’larla iş birliği içinde olmalıdır.

STK'lar, Belediyeler, Üniversiteler ve Kamu Kuruluşlarının Ortak Çalışması Neden Önemli?

Bu soruyu iklim değişikliği bağlamında sorduğunuzu düşünerek cevaplayacağım. İklim değişikliğinin yol açtığı göç dalgalanmalarından kentlerin, özellikle de büyük şehirlerin nüfus artışının olağandan fazla olması bekleniyor. Bu sebeple şehirlerin bu kalabalığa cevap verebilecek alt yapıyı hazırlaması gerekiyor. Kentlerin iklim değişikliğine hazırlığından benim anladığım, kent sakinlerinin tamamına sağlanacak yeterli temiz su, sağanak yağışların artması sebebi ile sel taşkınları için önlemler, yaz ayları ısı artışlarının sebep olabileceği yangın tehditleri için önlemler, karbonsuz yakıtlı araçlar için alt yapının sağlanması, konut ve iş yerlerinde temiz enerji kullanımını destekleyen PV çatı uygulamaları, toprak kaynaklı H/P uygulamalarının desteklenmesi, çatı ve yollarda su tutumuna uygun yapı elemanları kullanımının artırılması, karbon tutumu için alınması gereken önemler, atıkların ekonomik değerlendirmesi için önlemler ve benzerleri… Bu kadar kalabalık, yoğun ve hayati işleri sadece belediyelerden beklemek doğru ve adil değil, ayrıca tek başına belediyelerin bunu yapabilmesi de mümkün değil. Bu işleri toplumsal bir hareket olarak algılarsak ve bireysel, kurumsal, siyasi çıkarlar üstünde bir insanlık görevi olarak üstlenirsek başarılı olabiliriz.

Üniversiteler eğitimin yanı sıra güncel araştırma ve geliştirmelerin yapıldığı ve bunlar için alt yapısı olan kurumlardır. Bu çalışmalarının sonuçlarını halkın faydasına paylaşmaları ise bir başka toplumsal görevleridir. Burada önemli olan bu toplumsal görevi yerine getirmek için doğru iş birlik modellerinin kurulması gereğidir. Kamu kuruluşları, kendi alanlarında devletin kanunlarına uygun olarak toplum faydasına görevlerini ifa ederken gerekli düzenlemeleri ve kaynakları büyük ölçüde sağlamalıdırlar; bununla birlikte kamu kuruluşları iklim değişikliği ile mücadele ve hazırlık sürecinde başarılı olabilmemiz için en fazla çalışması gereken taraflardan biridir. Bu süreç içerisinde belediye ve kamu kurumlarının siyaset üstü olarak bir arada çalışması, başarılı olabilmemiz için olmazsa olmaz bir şarttır. Üniversitelerin bu süreç içerisinde gerekli güncel bilgi ve teknolojilerin sağlanmasından sorumlu olarak görev alması gerekir. İklim değişikliği ile mücadele ve hazırlıkta, konunun halkın çeşitli katmanlarına anlatılması ve bilinçlendirilmesi; gereken eylemlerin halk tarafından yerine getirilmesine özendirilmesi ayağında ise STK’lar çalışmalıdır. STK’lar halkın çok farklı katmanları ile en fazla ve en yakından irtibatta olan yapılar olduğundan, konuyla ilgili halktan aldıkları geri dönüşleri de ilgili kurumlarla paylaşmaları, konunun gelişimi ve gerekli önlemlerin alınması açısından çok önemlidir. Benim öngörüm ve toplumsal birlik çalışma modeli beklentim budur. Bu modeli iyi niyet ve bireysel çıkarları ikinci plana atarak uygulayabildiğimizde, konu ne olursa olsun başarıya ulaşmamızın mümkün olacağına inanıyorum.

MÜKAD’ı Sizden Dinleyelim

MÜKAD (Mühendis ve Mimar Kadınlar Derneği) bir grup kadın mühendis ve kadın mimar arkadaşımızın bir araya gelerek kurduğu bir dernektir. Yola çıkış amacımız ekonomik yönden dezavantajlı kızların okumasına maddi ve manevi destek sağlamaktı. Dernek veya vakıf olmadan bu konuda ilerleyemeyeceğimizi anlayınca dernek kurmaya karar verdik ve kendimizi ifade eden Mühendis ve Mimar Kadınlar Derneğini 2018 yılında kurduk. Derneğimizi kurduktan sonra profesyonelliklerimiz doğrultusunda da pek çok konuda çalışmamız gerektiğine karar verdik. Farklı mühendislik disiplinlerinden ve mimarlardan oluşan 150 üyemiz var. Derneğimizin bünyesinde aktif çalışmalar yapan Enerji Komisyonu, Tasarım Komisyonu, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Komisyonu, Burs Komisyonu ve Akademi Komisyonumuz var. Her komisyon kendi alanında webinarlar, kurslar gibi üyelerine fayda sağlayacağı aktiviteler gerçekleştiriyor. Senede birkaç defa Mükad Dergi çıkarıyoruz, her dergimizin farklı bir teknik konu başlığı oluyor. Dergi reklam gelirlerini ve bağış gelirlerimizi burs fonumuza aktarıyoruz ve bu sene üniversitelerin mühendislik ve mimarlık bölümlerinde eğitim gören ekonomik yönden dezavantajlı 20 kızımıza cep harçlığı bursu sağlıyoruz. Bununla birlikte burslu öğrencilerimize ve üye öğrencilerimize mentörlük hizmeti veriyoruz. Liselerin kariyer günlerine katılıp farklı mühendislik disiplinleri ve mimarlık ile ilgili tanıtım yapıyor, kız öğrenciler için rol model olmaya çalışıyoruz. Ulusal ve uluslararası sempozyum, konferans, çalıştay, fuar gibi organizasyonlarda yer alıyoruz, destekçisi oluyoruz ve bazen kendimiz de düzenliyoruz. Aslında 4 yıllık genç bir derneğiz ama epey yol aldık, daha yapacak çok işimiz var. Kadın mühendis ve mimarları derneğimize üye olmaya ve bu güzel toplumsal oluşumda çalışmaya, omuz vermeye bekliyoruz. Ben kısaca yazmaya çalıştım, daha fazlasını www.mukad.org.tr web sitemizden bulabilirsiniz.

MÜKAD Olarak Üyesi Olduğunuz Green Solar Network'ten Kısaca Bahsedebilir misiniz? Üyelerinize Sağladığı Katkı ve Olanakları Nasıl Değerlendiriyorsunuz?

İklim değişikliği ile mücadelede, güneş enerjisinin kullanımının yaygınlaştırılması amacı ile kurulmuş bir network oluşumudur; AB fonları ile kurulmuş olup, diğer sektör STK’ları ile bağlantı oluşturarak farkındalık ve bilgilendirmeyi hedefler. Paylaştığı haber, bilgi ve dökümanlarla üyelerini, paydaşlarını bilgilendirir, geliştirir ve güneş enerjisinin yaygınca kullanımında etkili olmaya çalışır.

2021 Aralık ayında MÜKAD olarak üyesi olduğumuz Green Solar Network Sanal Fuarına katıldık, GSN bünyesindeki diğer STK’lar ve çalışmalarından haberdar olduk, kendi çalışmalarımızı bu platform içinde tanıtma şansını yakaladık. GSN üyeleri ile tanışarak, Kaisder Başkanı Göknur Atalay vesilesiyle burslu öğrencilerimizden bir kaçının staj ihtiyaçlarını karşılayabildik ve buradan Göknur Hanıma teşekkürlerimizi iletiyorum. GSN vesilesi ile GENÇSED’den haberdar olduk, burslu ve üye üniversite öğrencilerimizi bu dernekle ilgili bilgilendirerek, üye olmaları halinde sektördeki tecrübeli firmalarla tanışabileceklerini, ürettikleri yaratıcı proje ve fikirleri varsa hayata geçirmek için fırsat yakalayabileceklerini veya katkı sağlayabileceklerini, staj ve iş bulma yelpazelerini genişletebileceklerini söyleyerek, gençlere farklı bir pencere açma imkanı bulduk.

GSN üyesi değerli STK grupları ile aynı platformda olmayı, ortak çalışmalar üretmek açısından kolaylaştırıcı bir oluşum olarak değerlendiriyorum. MÜKAD bu network platformuna 2021 Aralık ayında dahil oldu, eminim iş birliği ile yapacağımız pek çok faydalı proje üreteceğiz.

Üyeleriniz Artık Güneş Enerjisi Kullanımından Daha Fazla Haberdar ve Yeşil Enerjiye Geçiş için Planlama Çalışmaları İçindeler. Üyelerinizin Beklediğiniz İlgiyi Sağladığını Düşünüyor musunuz ?

Mükad Enerji Komisyonu olarak güneş enerjisi üzerine pek çok aktivite gerçekleştirdik. Üye grubumuzun çoğunluğu sahip oldukları profesyonellikleri sebebi ile güneş enerjisi, yeşil enerji konularında zaten bilgi sahibiydiler. Biz komisyon olarak, konuya daha fazla ilgi duyan arkadaşlarımız için webinarlar yaptık, tesis kurulumu ile ilgili teknik bilgi alacakları bir günlük bir kurs sağladık, Mükad Dergi ve Mükad web sayfamızda yayınladığımız makaleler paylaştık. Sonuç olarak, geri dönüşler olumlu oldu, üyelerimiz kendi imkanları dahilinde, güneş enerjisi de dahil olmak üzere, temiz enerjinin her çeşidini destekliyor.

İçinde Bulunduğunuz Çalışmalar Güneş Enerjisi Kullanımı için Oldukça Teşvik Edici Görünüyor. Güneş Enerjisi Kullanımını Yaygınlaştırmaya Daha da Hız Kazandırmak için Sizce Hangi Adımlara İhtiyaç Var?

Türkiye’nin güneş enerji potansiyeli sebebiyle, büyük güneş enerji santralleri kurulumunun teşvik edilmesiyle ilgili çalışmaların hızlandırılması için gerekli mevzuat ve fonların sağlanması yönünden eminim söylenecek çok şey var, ben bunu konunun daha merkezindekilere bırakayım. Bu soruyu halk tarafında neler yapılabilir olarak cevaplamak isterim. Güneş enerjisini herkes bir fiil olarak kullanımını gerçekleştiremezse de bunun destekçisi olabilir. Mesela elektrik kullanımlarını, temiz enerji yatırımları en fazla olan firmalardan yapmayı seçebilirler. Konutlarda güneş enerjisi kullanımına yönelik teşvikler çıkartılabilir, ucuz ve kolay kredi imkanları sağlanabilir. Halkın konuyla ilgili yatırım yapmayı düşünmesi halinde, ücretsiz bilgi alabileceği danışmanlık merkezleri oluşturulabilir. Çiftçilik ve hayvancılıkta güneş enerjisi kullanımı konusunda halk bilgilendirilerek, farkındalık yaratılabilir, kolay ve ucuz fonlar sağlanabilir. Mesela sera üstü PV kurulumları, hayvan barınak çatılarında PV kullanımları gibi…

MÜKAD Olarak Çevre ve İklim Çalışmalarınızdan Haberdarız. Yakın ve Uzun Vadede Hayata Geçireceğiniz Projeleriniz var mı?

MÜKAD olarak, Kanada Hükümetinin başlattığı Equal By 30 Kampanyasının (www.equalby30.org) destekçisiyiz. Bu kampanyaya vermiş olduğumuz destek kapsamında başlatacağımız “30 weeks 30 case studies” projemizi birkaç hafta içerisinde başlatacağız. Bu projede TWRE ile ortak çalışma yapacağız, vaka çalışmalarının yarısını MÜKAD, diğer yarısını da TWRE temin edecek, güzel bir iş birliği çalışması olacağını düşünüyoruz. Mutlaka bir kadının içinde bulunduğu ve tecrübelerini aktardığı, yeşil enerji, yeşil binalar, enerji verimliliği, enerji yönetimi, atık yönetimi gibi karbon salımını azaltan projelerden oluşan bir vaka çalışması dizisi yayınlayacağız. Vaka çalışmalarımız her hafta, haftanın aynı gün ve aynı saatinde web sitemizde yayına girecek ve 30 hafta sürecek.

30-31 Mart tarihlerinde Ankara Büyük Şehir Belediyesi’nin gerçekleştirdiği Eko İklim Zirvesine katılarak MÜKAD için stand açtık, orada gözlemlerimiz oldu. Mükad Enerji Komisyonu olarak iklim değişikliğine hazırlıkta adaptasyon ve önlemler konularının altında pek çok aktivitemiz olduğunu bir kez daha analiz etmiş olduk, bunlardan bazıları: Suyun tarımda efektif kullanım metodları, verimli sulama ve dijitalleşme, ekolojik tasarım, karbonsuz enerji kullanım alternatifleri, yağmur suyu hasadı ve gri su arıtma sistemleri, Paris Anlaşması temelinde sera gazı emisyonlarının izlenmesi raporlanması, fotovoltaik sistemler, pasif ev ve mühendislik sistemleri, Kabev projesi tanıtımları ve nZEB, Pasif Ev, Yeşil Ev uygulamaları için farkındalıklar yaratmak. Bundan sonraki dönem Eylül 22-Mayıs 23 için gene iklim değişikliğinde adaptasyon ve önlemler başlığı altına giren ve daha detaya inen aktiviteler planlamaya devam edeceğiz, hatta bu konular altında tecrübesi bizden fazla olan yurt dışından yabancı konuklar da ağırlamayı düşünebiliriz.

Green Solar Network Projesi gibi Projelerin Hem Türkiye Hem De Dünya Açısından Öneminden Bahsedebilir misiniz?

Geldiğimiz noktada güneş enerjisi insanların çoğunluğu tarafından bilinen bir konu ancak uygulama alanları ve nasıl ulaşacakları konusunda yeterli bilgisi olmayan büyük bir çoğunluk var. Güneş enerjisinin yaygın kullanımı için, halkın çeşitli katmanlarının kendi algı ve kullanım alanlarına uygun olarak bilgilendirilmesi, niçin temiz enerjiyi seçmeleri gerektiği konusunda bilinçlendirilmeleri gerekiyor. Güneş enerjisinin kullanımının yaygınlaştırılması için en önemli kriter ise kullanıcı için gerek fiyatsal, gerek fiziksel olarak ulaşılabilir olması gerekiyor. Bununla birlikte yatırımcı kolay ve düşük faizle kredi bulabilmesi ve sistemin geri ödeme vadesinin kısa olduğunu görmesi gerekiyor. Tüm bunlar güneş enerjisinin kullanımının yaygınlaşmasında olmazsa olmaz parametreler.

Green Solar Network’e düşen iş tüm bu ihtiyaçların sağlanması ve eksiklerin giderilmesinde paydaşlarını doğru şekilde kullanarak, gereğinin yapılmasına katkı sağlamak olmalıdır. Burada networking platformu üzerinden paydaşların bilgilendirilmesi, paydaşlardan geri dönüşlerin değerlendirilmesi, daha ileri gitmek için neler eksik, ne tür önlemler alınmalı ortaya konulması gerekir. Eksik ve önlemlerle ilgili çalışmalar doğru şekilde ortaya konulursa, kamu ve özel sektör üzerine düşen vazifeyi eksiksiz yerine getirirse, güneş enerjisi pazarının yolu daha fazla açılacaktır.

Bilgi Merkezinde Ara